In het algemeen geldt dat heesters en klimplanten die in de zomer of in het najaar bloeien het best in het voorjaar gesnoeid kunnen worden (ongeveer van eind maart tot half mei). Bekende voorbeelden zijn roos, vlinderstruik, klimop, hortensia en lavendel.
Borderplanten
Alle siergrassen kunnen in het vroege voorjaar worden gesnoeid. Bij grassen die niet wintergroen zijn is dit zelfs aan te raden (bijvoorbeeld bij Chinees prachtriet). Deze worden afgeknipt tot ca. 10 cm. boven de grond. Bij wintergroene grassen is dit niet noodzakelijk. Hier kan je je beperken tot het wegknippen van verdord blad.
Bij alle overige borderplanten knip je dode en verdorde stengels en bladeren af (zeg maar alles wat er bruin uitziet). Het afgeknipte loof kan je laten liggen, als mulch onder struiken wegwerken of composteren in de compostbak.
Bomen
Bomen kan je beter met rust laten tot de zomer begint omdat bomen nu flink aan het groeien zijn. Uitzondering: begin maart kan je eventueel nog knot-, lei- en dakbomen snoeien (zie de snoeiwijzer voor januari – februari).
De winter is de beste periode voor het knotten van bomen en het snoeien van leibomen en dakbomen. Het snoeien houdt in dat de bomen teruggebracht worden tot hun oorspronkelijke vorm. Voorbeelden zijn knotwilgen, leilindes en dakplatanen (zie foto’s). Ook trompetbomen en moerbeien worden vaak in dit soort vormen gesnoeid.
De herfst is een goede periode om fruitbomen te snoeien voor zover dit nog niet gebeurd was in de zomer. Doe dit zo kort mogelijk na de oogst van de vruchten. Snoei in het algemeen terughoudend.
Dit is ook een goede periode om druiven te snoeien. Laat de hoofdstam staan en verwijder de zijtakken. Laat echter twee jonge zijscheuten intact. Snoei niet na de kortste dag (21 december) omdat de sapstroom dan op gang komt. De druif gaat dan “bloeden”.
De zomer is de perfecte periode om bomen, heesters en klimplanten te snoeien. De reden is dat de groei al wat vertraagd is, maar snoeiwonden toch goed herstellen. U kunt in deze periode weinig fout doen. Bij fruitgewassen is het dan wel handiger om te wachten tot na het moment dat u geoogst heeft (dat kan soms pas in het najaar zijn).
Wat snoeit u zoal?
dode takken
kruisende takken, d.w.z. takken die tegen elkaar aan schuren
takken die overlast geven
Ook kunt u vormsnoei in deze periode toepassen.
Verder is de zomer een goede periode om uitgebloeide rozen weg te knippen. U knipt takken terug tot het punt waar het eerste blad met vijf blaadjes ontspringt.
In het algemeen geldt dat heesters en klimplanten die in de zomer of in het najaar bloeien het best in het voorjaar gesnoeid kunnen worden (tot ca. half mei). Bekende voorbeelden zijn roos, vlinderstruik, klimop, hortensia en lavendel.
Heggen
Vanaf half juni (officieel vanaf de kortste dag) gaat de groei van heggen vertragen. Dit is een perfect moment om vormsnoei toe te passen op de hagen. Denk bijvoorbeeld aan laurierkers, beuk of taxus. Bij ligusters liever even wachten tot na de bloei (juli).
Sommige bloemen zijn niet alleen mooi om naar te kijken maar ook lekker om op te eten. In deze salade zitten bloemen van oost-Indische kers, heemst, harig wilgenroosje, komkommerkruid en venkel en blaadjes van hemelsleutel en bosandoorn. Ook heb ik goede ervaringen met daglelie, stokroos, lavatera en dropplant. Gebruik wel biologische bloemen of zelf gekweekte bloemen want niemand wil bestrijdingsmiddelen op zijn bord …
De meeste genoemde planten zijn meerjarig (als dat niet zo is wordt dat vermeld). Lees meer over de toepassing hieronder. De soorten worden in alfabetische volgorde besproken.
Agastache / Dropplant
Hoogte: 0,5-1 meter Bloeimaanden: juni t/m oktober Standplaats: zon, halfschaduw Grondsoort: alle Eetbaar: blaadjes, anijsachtige smaak Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Alcea rosea / Stokroos
Hoogte: 1,5-2,5 meter Bloeimaanden: juni t/m oktober Standplaats: zon, halfschaduw, beschut Grondsoort: alle Eetbaar: jonge bladeren en bloemblaadjes, niet zo veel smaak, wel mooi in de salade Plantdichtheid: 8 planten / m2 Opmerkingen: de eetbare soort is de soort met enkelvoudige bloemen (waarbij je de stamper ziet). Stokroos is tweejarig Meer informatie …
Althea officinalis / Heemst
Hoogte: 0,6-1,5 meter Bloeimaanden: juli t/m september Standplaats: zon, halfschaduw Grondsoort: alle Eetbaar: jonge bladeren en bloemen, niet zo veel smaak, wel mooi in de salade Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Epilobium hirsutum / Harig wilgenroosje
Hoogte: 0,6-1,5 meter Bloeimaanden: juni t/m september Standplaats: zon, halfschaduw Grondsoort: vochthoudend, voedselrijk Eetbaar: bloemen, niet zo veel smaak, wel fleurig in de salade Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Foeniculum vulgare / Venkel
Hoogte: 1-1,5 meter Bloeimaanden: juli t/m oktober Standplaats: zon Grondsoort: alle Eetbaar: knol, blad en bloemen, anijsachtige smaak Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Hemerocallis ‘Stella de Oro’ / Daglelie
Hoogte: 0,3-0,4 meter Bloeimaanden: juni t/m augustus Standplaats: zon, halfschaduw Grondsoort: alle Eetbaar: bloemen, nootachtige smaak, een favoriet van mij Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Lavatera ‘Barnsley’ / Struikmalva
Hoogte: 1,5-2,0 meter Bloeimaanden: juni t/m augustus Standplaats: zon, halfschaduw Grondsoort: doorlatend, voedzaam Eetbaar: jonge bladeren en bloemblaadjes, niet zo veel smaak, wel mooi in de salade Plantdichtheid: 1 plant / m2 Meer informatie …
Sedum spectabile ‘Herbstfreude’ / Hemelsleutel
Hoogte: 0,4-0,5 meter Bloeimaanden: juli t/m oktober Standplaats: zon, halfschaduw Grondsoort: doorlatend, niet te voedselrijk Eetbaar: bladeren, frisse komkommerachtige smaak, ik snijd ze in reepjes in de salade Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Stachys sylvatica / Bosandoorn
Hoogte: 0,5-1,0 meter Bloeimaanden: juni t/m augustus Standplaats: zon, halfschaduw, schaduw Grondsoort: alle Eetbaar: jonge bladeren, smaken een beetje naar paddestoelen Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Tropaeolum majus / Oost-Indische kers
Hoogte: 0,3-0,4 meter Bloeimaanden: juni t/m oktober Standplaats: zon, halfschaduw Grondsoort: doorlaatbare grond Eetbaar: bladeren en bloemen, radijsachtige smaak Plantdichtheid: 6 planten / m2 Opmerking: eenjarig, zaait zich makkelijk uit, groeit breed uit Meer informatie …
Oktober en november zijn de beste maanden om planten in de grond te zetten of te verplaatsen. Bomen en struiken kunt u ook nog in de wintermaanden goed aanplanten, op dagen dat het niet vriest.
Hoe kan dit? Er valt voldoende regen waardoor u niet hoeft op te letten dat planten droog komen te staan. Daarnaast kunnen de planten al hun energie gebruiken om nieuwe wortels aan te maken. Hierdoor zijn de planten beter voorbereid om volgend jaar droge periodes te doorstaan. Geef ze direct na het planten wel één keer een flinke scheut water.
Een vraag die regelmatig wordt gesteld. Hieronder een aantal suggesties. Dit zijn sterke planten die ook nog eens goed zijn voor bijen en andere insecten.
De planten zijn gerubriceerd onder de kopjes klimplanten, heesters en borderplanten. Bij elke plant staan enkele kerngegevens (zoals hoogte, bloeiperiode en grondsoort) en links naar meer gedetailleerde informatie.
Klimplanten
Hedera helix / Klimop
Hoogte: 20-30 meter Bloeimaanden: september t/m november Grondsoort: alle Inheems: ja Plantafstand: 5 planten per strekkende meter Meer informatie …
Lonicera periclymenum / Wilde kamperfoelie
Hoogte: 2-4 meter Bloeimaanden: juni t/m augustus Grondsoort: alle Inheems: ja Plantafstand: 3 planten per strekkende meter Meer informatie …
Hydrangea anomala ssp. Petiolaris / Klimhortensia
Hoogte: 10-15 meter Bloeimaanden: juni t/m juli Grondsoort: alle Inheems: nee Plantafstand: 3 planten per strekkende meter Meer informatie …
Heesters
Weigela hybrida / Weigelia
Hoogte: 0,5 – 2 meter Bloeimaanden: mei t/m juni Grondsoort: vochtig, humeus Inheems: nee Meer informatie …
Viburnum tinus / Sneeuwbal
Hoogte: 1-2 meter Bloeimaanden: oktober t/m maart (herfst/winter) Grondsoort: doorlatend Inheems: nee Meer informatie …
Salix repens / Kruipende wilg
Hoogte: 0,5-1 meter Bloeimaanden: maart t/m april Grondsoort: alle Inheems: ja Meer informatie …
Borderplanten
Ajuga reptans / Kruipend zenegroen
Hoogte: 0,15-0,35 meter Bloeimaanden: april t/m juni Grondsoort: alle, voorkeur voor humusrijke bosgrond Inheems: ja Plantdichtheid: 12 planten / m2 Meer informatie …
Brunnera macrophylla / Kaukasisch vergeetmenietje
Hoogte: 0,3-0,5 meter Bloeimaanden: maart t/m mei Grondsoort: alle Inheems: nee Plantdichtheid: 6 planten / m2 Meer informatie …
Geranium macrorrhizum / Ooievaarsbek
Hoogte: 0,2-0,4 meter Bloeimaanden: mei t/m juli Grondsoort: alle Inheems: nee Plantdichtheid: 6 planten / m2 Meer informatie …
Lamiastrum galeobdolon / Gele dovenetel
Hoogte: 0,2-0,35 meter Bloeimaanden: april t/m juni Grondsoort: alle Inheems: ja Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Lamium maculatum / Dovenetel
Hoogte: 0,1-0,25 meter Bloeimaanden: april t/m juli Grondsoort: alle Inheems: ja Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Persicaria amplexicaulis / Duizendknoop
Hoogte: ca. 1 meter Bloeimaanden: juli t/m september Grondsoort: alle, voorkeur voor doorlatende, voedselrijke, vochtige grond Inheems: nee Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Pulmonaria officinalis / Longkruid
Hoogte: 0,1-0,3 meter Bloeimaanden: maart t/m mei Grondsoort: alle Inheems: ja Plantdichtheid: 8 planten / m2 Meer informatie …
Nationaal Park Hollandse Duinen is een voorlichtingscampagne gestart om tuinen in de Zuid-Hollandse kuststreek te vergroenen en biodiverser te maken. Met weinig tegels en veel streekeigen planten. En met nestkastjes voor vogels of een bijenkast.
Meer weten? Kijk op www.groenetuinen.nu en ontdek in hoeverre uw tuin nu al een groene tuin is of wat u nog kan verbeteren. U vindt hier tips en inspiratie en leuke activiteiten om meer te leren over groen en de juiste planten voor uw Groene Tuin in Hollandse Duinen aan te schaffen.
Hulp nodig?
NatuurlijkBert.nl zal u graag helpen met ideeën, een beplantingsplan en/of met de praktische uitvoering.
Op donderdag 24 februari is er een voorlichtingsavond over het voedselbos Hof van Matilo. De bijeenkomst start om 20:00 in Buurthuis Matilo (Zaanstraat 126). Initiatiefnemer Walter Schrader (onlangs verkozen tot Leidenaar van het jaar) zal samen met vrijwilligers uitleg geven, ideeën uitwisselen en antwoord geven op vragen. Lees er meer over via deze link.
Het voedselbos is ontworpen door NatuurlijkBert.nl in het kader van een stageopdracht. Lees er meer over in de flyer.
“Help ik heb een tuin! Welk gereedschap heb ik nodig?” Komt dit u bekend voor? Lees dan dit artikel. Deze bespreking is gericht op het onderhoud van kleine en middelgrote tuinen, tot ca. 300 m2. Per onderhoudsactiviteit worden (soorten) gereedschappen opgesomd. Dit artikel is niet bedoeld om bepaalde merken te promoten, wel worden af en toe merken genoemd. Lees vooral de recensies op internet voordat u iets aanschaft.
Onkruid verwijderen
Voor het verwijderen van onkruid in de volle grond is een schoffel onmisbaar. Ik gebruik het liefst de modellen met een gebogen mes aan de onderkant en een handvat aan de steel. Het onkruid verwijdert u dan met een duwende beweging. Het is bedoeld voor het wat grovere werk. Te koop bij elk tuincentrum.
Voor het fijnere werk tussen planten in kunt u een handschrepel gebruiken. Hierbij trekt u het mes met een trekkende beweging naar u zelf toe en snijdt daarbij de wortels door. Te koop in veel tuincentra.
Voor het schoonmaken van terrassen is een gewone verfkrabber erg handig. U verwijdert daarmee de planten die in de voegen tussen de tegels groeien. Te koop in elke bouwmarkt.
Grondbewerking
Voor het graven van gaten of geulen gebruikt u een spade. Ook kunt u hiermee de grond omspitten als dat nodig is (ik spit overigens zo weinig mogelijk en gebruik liever een woeler). Te koop in tuincentra en bouwmarkten.
Voor het losmaken van de grond is een grondwoeler handig. Woelen is een goed alternatief voor spitten waarbij u het bodemleven minder verstoort dan bij spitten. Ook kunt u met een woeler goed wortels van onkruid verwijderen. Te koop in sommige tuincentra en op internet. Lees vooral de recensies want de kwaliteit verschilt sterk.
Bij planten en verplanten gebruikt u een handschep / plantenschep. Deze zijn te koop bij alle tuincentra.
Snoeien en zagen
Wie bomen, struiken, heggen en/of klimplanten heeft zal regelmatig moeten snoeien en eventueel zagen. Dit doet u doorgaans per plant één keer per jaar.
Voor dikkere takken gebruikt u een snoeizaag. Ik ben zelf een groot fan van de Japanse trekzagen van Silky (dit is de enige uitzondering waarbij ik een merk aanbeveel). Als allrounder zou ik een model kiezen met medium lengte en medium vertanding. Te koop via internet.
Met een takkenschaar kunt u, de naam zegt het al, takken doorknippen. Bekende merken zijn Gardena en Wolf-Garten. Te koop bij de meeste tuincentra.
Met een snoeischaar doet u het fijnere snoeiwerk. Bekende merken zijn Gardena, Wolf-Garten en Felco.
Voor het snoeien van heggen gebruikt u een heggenschaar. Bekende merken zijn Gardena, Wolf-Garten en Talen tools. Heggen knippen kan prima met de hand. Elektrisch gereedschap wordt pas interessant bij lange heggen (20 meter lang of meer). Daar komt u dezelfde merken tegen die ook elektrisch bouwgereedschap verkopen.
Bij het snoeien van bomen en grotere struiken is het dragen van een veiligheidsbril aan te raden. Deze draagt u ter bescherming van uw ogen. Te koop in elke bouwmarkt. Een zonnebril voldoet trouwens ook redelijk goed en staat misschien wat “cooler”.
Grasverzorging
Gras moet u eens in de 2-4 weken maaien. U heeft daarvoor een grasmaaier nodig. U kunt in het algemeen prima met een handmaaier uit de voeten. Gemotoriseerde maaiers zijn alleen nodig voor hele grote tuinen. Bekende merken zijn Gardena, Wolf-Garten en Bosch. Check de reviews!
De randen van uw gazon verzorgt u met een kantenknipper / grasschaar. Veel verkochte merken zijn weer Gardena en Wolf-Garten.
Overige
Tot slot nog een paar hulpmiddelen die u regelmatig zult gebruiken.
Werkhandschoenen zijn geen overbodige luxe bij snoeiwerkzaamheden en bij het verwijderen van onkruid. Ik gebruik het liefst modellen met rubber aan de handpalmzijde en stof aan de zijde van de handrug.
Een bladhark gebruikt u om losliggende bladeren bij elkaar te harken. Te koop in alle tuincentra.
Met een straatbezem veegt u terrassen en paden schoon. Te koop in alle tuincentra en bouwmarkten.
Wie een straatbezem gebruikt heeft natuurlijk ook stoffer en blik nodig. Ruim verkrijgbaar.
Tot slot
Bovenstaande opsomming kan worden beschouwd als een basisuitrusting. Zoals u ziet kies ik consequent voor handgereedschap. Voor kleine en middelgrote tuinen voldoet dit prima en het is ook beter voor uw lijn :-). Mocht u nog aanvullingen hebben of vragen, reageer dan gerust op dit artikel.
Bij snoeien kan een hoop groenafval vrij komen. Gelukkig hebben de meeste gemeenten voorzieningen om groenafval aan te bieden of zelfs op te laten halen. Meer informatie vindt u op de websites van:
Wilt u echt duurzaam werken dan kunt u uw groenafval ook in uw eigen tuin verwerken. Niet alleen goed voor het milieu maar ook goed voor uw tuin en voor de natuur:
